سوختگی از اتفاقات شایع و در اکثر موارد ناخواسته است و باعث آسیب به پوست به عنوان یک سد دفاعی و در شدت های بالاتر باعث آسیب به سایر سیستم های بدن مي شود. در طول زندگی همه به نوعی سوختگی را با شدت های مختلفی ممکن است تجربه داشته باشند. سوختگی در مکان های صنعتی ، کشاورزی و نظامی بیشتر است.
در سوختگی ها صرف نظر از وضعیت و شدت ؛ میتوان سوختگی ها را جدی تلقی کرد “حتی سوختگی های جزیی”. شایع ترین علت سوختگی “منبع حرارتی ” است.
نکته : تصور غلط و رایجی که در بین مردم وجود دارد این است که “سوختگی فقط مربوط به پوست است”. اما چنانچه سوختگی با درجه و شدت بالا باشد، می تواند آسیب های مولتی تروما را در چند سیستم از بدن پدید آورد ، از جمله این آسیب ها میتوان به موارد زیر اشاره کرد؛
– آسیب های تهدیدکننده سیستم گردش خون (قلب).
– آسیب های تهدیدکننده سیستم تنفسی (ریه).
– آسیب های تهدیدکننده سیستم ادراری (کلیه ها).
– آسیب های تهدیدکننده سیستم گوارش.
– آسیب های تهدیدکننده سیستم ایمنی بدن.
- شایع ترین علت مرگ در این مصدومین ، آسیب های مستقیم به بافت پوستی نیست؛ بلکه آسیب های سیستم تنفسی است.
آشنایی با پوست :
پوست یک فرد بالغ در حدود 1.5 الی 2 متر مربع است. لایه های پوست شامل سه لایه زیر می باشد:
- لایه اول = اپیدرم (لایه بیرونی) : لایه بیرونی درحدود 0.05 میلی متر ضخامت دارد.
- لایه دوم = لایه درم : لایه درم به طورمتوسط 10برابرضخیم تر از لایه اپیدرم است.
- لایه سوم = هیپودرم (لایه زیرجلدی) : لایه زیر جلدی یا هیپودرم از لایه های چربی و بافت همبند ساخته شده است که به حفظ لایه خارجی پوست که در ارتباط با لایه های زیرین است کمک میکند، همچنین این لایه حاوی اعصاب و عروق خونی بزرگ است.
پوست مردان در مقایسه با پوست زنان ضخیم تر است. همچنین پوست کودکان و افراد سالمند ، نازک تر از بزرگسالان است. پس می توان پی برد که چرا سوختگی با شدت و درجات مختلفی رخ می دهد.
ممکن است بر اثر یک عامل سوختگی ؛ کودکی دچار درجه ای از سوختگی گردد و همین عامل در یک فرد بزرگسال به همان اندازه فقط منجر به یک آسیب سطحی گردد ، در حالی که در کودک یک وضعیت تهدید کننده حیات به شمار می رود.
سوختگی را مانند سرخ کردن یک تخم مرغ مثال زده اند، هنگامی که یک تخم مرغ را سرخ می کنیم در ابتدای کار در داخل ظرف به صورت مایع و شفاف است. زمانی که در معرض دمای بالا قرار می گیرد به سرعت به یک حالت خشک و مات تبدیل می شود. در سرخ کردن تخم مرغ ؛ حرارت باعث شکستن و آسیب به پروتئین می شود و تغییر حالت می دهد. درسوختگی های بدن انسان هم، خصوصآ در سوختگی های شیمیایی همین اتفاق رخ می دهد.
اقدامات اولیه :
- ارزیابی اولیه و رفع عوامل تهدید را انجام می دهیم.
- اولین گام در مواجهه با بیماران سوختگی “توقف روند سوختگی”است. مناسب ترین و موثرترین روش برای پایان دادن به روند سوختگی “استفاده از آب “می باشد. (به جز در مواردی که خطر برق گرفتگی وجود دارد)
!!! باید توجه داشته باشیم که از آب یخ و یخ جهت پایان دادن به روند سوختگی استفاده نکنیم، استفاده از این روش ها اگر چه باعث کاهش درد می شود اما باعث تشدید آسیب بافت ها و گردش خون می شود.
- تمام لباس ها و جواهراتی که فرد بیمار به تن دارد را حذف کنیم. زیرا این موارد یا حرارت را در خود نگه می دارند و یا مقداری از موادی که باعث سوختگی شده است را در لابه لای خود پنهان ساخته، که هم در روند گسترش سوختگی بیمار نقش دارد و هم برای فرد ارائه دهنده مراقبت های پیش بیمارستانی خطرساز است.
- هرگونه استفاده از پمادها و آنتی بیوتیک های موضعی نباید استفاده گردد، تا زمانی که فرد بیمار به مراکز درمانی مناسب انتقال داده شود، زیرا در صورت استفاده،به محض ورود بیمار به مراکز درمانی تمام پوشش آنتی بیوتیک موضعی و پمادها برداشته می شود تا کادر درمان بتوانند درصد سوختگی را به درستی تشخیص دهند.
- در انتقال بیماران باید توجه داشته باشیم که بیماران با سوختگی های جدی باید به مراکز درمانی انتقال داده شوند که دارای تجهیزات و امکانات مناسب و ویژه باشند.
- درصورت امکان، انتقال هوایی فرد مصدوم به مراکز درمانی مناسب و ویژه را مدنظر داشته باشیم (در موارد حاد) . انتقال اولیه این بیماران باعث می شود که از میزان مرگ و میر کاسته شود و عوارض به حداقل برسد.
با تلخیص و اضافات از زهرا کبیری (انجمن مربیان امدادی)
هیچ دیدگاهی نوشته نشده است.