اگر زمين لرزه اي در همين لحظه اتفاق بيفتد، چه مي کنيد؟
سالانه در جهان، چندين زلزله اتفاق مي افتد که برخي از آنها خفيف و نامحسوس و برخي ديگر شديد است و خسارتهاي جاني و مالي فراواني دربر دارد. بنابراين توصيه هاي ايمني در زمينه زلزله، نسبت به حوادث ديگر، اهميت خاصي دارد.
رعايت نکات ايمني قبل از وقوع زلزله :
از آنجا که زلزله خبر نمي دهد، بايد پيش از وقوع آن، تدابير ايمني خاص و مهمي به شرح زير انديشيده شود :
1. اجراي دستور العملهاي نحوه قطع جريان آب، برق، گاز و ساير امکانات خدماتي در منزل:
* گاز :
معمولاً شير اصلي گاز بر روي لوله ورودي و پس از کنتور، نصب مي شود و دسته آن به رنگ قرمز يا نارنجي است.
* برق :
فيوز اصلي برق در طبقه همکف يا زيرزمين و در زير کنتور قرار دارد. در صورتي که در مجتمعهاي آپارتماني زندگي مي کنيد، محل فيوز برق خانه خود را به نام خود مشخص کنيد.
* آب :
شير اصلي ورود آب به منزل در همان محلي است که لوله آب وارد خانه مي شود، اين شير، جنب کنتور اصلي قرار دارد.
2. مکاني را انتخاب کنيد که همه اعضاي خانواده بعد از وقوع زمين لرزه، در آنجا جمع شوند.
3. يک يا چند نقطه امن را در هر اتاق انتخاب کنيد تا در مواقع ضروري بتوانيد به آن نقطه پناه ببريد.
4. نقاط امن محل کار و سکونت خود را بر روي نقشه اي مشخص کنيد و آن را در اختيار نزديکان خود قرار دهيد.
5. تمرينهاي دوره اي نجات از خطرهاي زمين لرزه را که در مدارس و از طريق رسانه ها آموزش داده مي شود، انجام دهيد و اين برنامه را هر چند وقت يکبار، تکرار کنيد.
6. دوره کمکهاي اوليه به ويژه آموزش احياي قلبي و ريوي را از طريق هلال احمر شهر خود و يا ساير مراجع ذيصلاح بياموزيد.
7. از استحکام و مقاومت ساختمانهاي قديمي در برابر زمين لرزه مطمئن شويد.
8. در ساختن بناهاي جديد، اصول و مقررات ايمني و مقاومت ساختمان در برابر زلزله را به دقت رعايت کنيد.
9. محل خواب شما نبايد در کنار پنجره، زير لوستر، تابلو، آينه و ساير اشياي شکننده و آويزان باشد.
10. راهروها و خروجيهاي منزل، را بررسي کنيد و وسايلي را که ممکن است بعد از وقوع زلزله سد راه شوند از آن مکانها دور کنيد.
11. وسايل سنگيني را که هنگام وقوع زلزله ممکن است سقوط کنند؛ مانند کتابها، گلدانهاي آويز و لوسترها، را در محل خود محکم کنيد.
12. اشياي بزرگ و سنگين را در قفسه هاي پايين تر قرار دهيد و قفسه ها را محکم به ديوار متصل کنيد.
13. اشيايي را که در قسمت خارجي ساختمان قرار دارند؛ مانند کولر، گلدانهاي پشت پنجره و ظروف مواد غذايي در جاي مناسبي قرار دهيد و يا در جاي خود ثابت کنيد.
14. شيرواني و کلاهک دودکشهاي بخاري را که در زمان وقوع زلزله ممکن است سقوط کنند، بازرسي کنيد.
15. ذخيره آب و غذا (ترجيحاً به صورت کنسرو) به اندازه مصرف سه روز آماده کنيد. در صورتي که اين ذخاير به صورت کنسرو نباشند، بايد هر دو هفته يکبار، آنها را تجديد کرد تا فاسد نشوند.
16. همواره کيف امداد و نجات هلال احمر را در منزل، آماده داشته باشيد.
17. مواد شيميايي سمّي و خطرناک را در ظرف پلاستيکي مطمئن و در پايين ترين قسمت گنجه ها و دور از دسترس کودکان قرار دهيد.
18. حتماً براي جلوگيري از حوادث ناشي از زلزله، يک کپسول آتش نشاني در منزل داشته باشيد و حتي الامکان آن را در آشپزخانه قرار دهيد. همچنين نحوه استفاده از آن را بياموزيد و به کليه اعضاي خانواده نيز آموزش دهيد.
19. نزديکترين محلهاي امدادرساني مانند جمعيت هلال احمر، راهداري، درمانگاه، آتش نشاني و قرارگاه نيروي انتظامي را که در هنگام حادثه مي توانند به شما کمک کنند، شناسايي کنيد.
20. از مهندس طراح ساختمان جهت بررسي ساختمان دعوت به عمل آوريد و درباره چگونگي راههاي مراقبت از خانه با او مشورت کنيد.
رعايت نکات ايمني هنگام وقوع زلزله:
حتماً در هنگام وقوع زلزله به نکات زير توجه کنيد:
1. اگر ساختمان مسکوني شما با خطر ريزش، روبه رو است، به پناهگاهها يا نقاط امن برويد.
2. از آسانسور، استفاده نکنيد و از اشياي بلند، سنگين و ناپايدار فاصله بگيريد.
3. اگر در داخل ساختمان هستيد روي زمين بنشينيد و به کمک بازوها و دستهاي خود، سر و پشت گردن را محافظت کنيد، يا اينکه زير يک ميز محکم بنشينيد و به پايه آن بچسبيد؛ و يا زير درگاهي يا گوشه هاي اتاق بايستيد.
4. اگر در اتومبيل هستيد، آن را در سمت راست خيابان متوقف کنيد تا سمت چپ، براي عبور خودروهاي امدادي، باز باشد، سپس اتومبيل را خاموش کنيد ولي کليد را از جايش بيرون نياوريد. در داخل اتومبيل بمانيد و از راديو براي گرفتن اطلاعات بيشتر کمک بگيريد.
5. در، رو يا زير پُلها يا گذرگاهها رانندگي نکنيد.
6. اگر در فروشگاه، سينما يا ساختمانهاي پر ازدحام هستيد، از هجوم به سمت درهاي خروجي خودداري کنيد. فقط سعي کنيد از ويترينها، قفسه ها و ساير اشياي سنگين فاصله بگيريد.
7. در صورتي که روي ويلچر هستيد به جاي امن پناه ببريد.
8. اگر در آزمايشگاهها و مکانهاي مشابه هستيد تا حد امکان از مواد شيميايي دور شويد.
9. براي دريافت آخرين اطلاعات و راهنمايي لازم به راديو گوش دهيد.
10. از تلفن، جز در موارد ضروري، استفاده نکنيد، خطوط تلفن بايد براي تماسهاي ضروري آزاد باشد.
11. اگر هنگام وقوع زمين لرزه در حال خارج شدن از ساختمان و يا خارج از آن هستيد، اولين کاري که بايد انجام دهيد اين است که سر خود را در مقابل خطر ريزش به کمک اشيايي مانند کيف، کتاب و يا تخته محافظت کنيد. در صورت در دسترس نبودن اين اشياء، از پشت دستتان استفاده کنيد.
12. اگر در خارج از منزل هستيد به نقطه امني دور از ساختمانها، درختان و سيمهاي برق پناه ببريد.
13. مراقب خيابانهاي داراي شکستگي، شکافهاي زمين، آتش سوزي و ترکيدگي لوله هاي آب باشيد تا هنگام گريز از خانه، صدمه نبينيد.
14. فوراً از خيابانها و کوچه هاي تنگ و باريک خارج شويد.
15. از پُلهاي عابر پياده و پلهاي ماشين رو، دور شويد.
16. از ديوارهاي سنگ کاري شده، بخاري ديواري و شيشه هاي بزرگ فاصله بگيريد.
17. تا توقف کامل زلزله، در جاي خود بمانيد.
18. کپسول آتش نشاني مناسبي در منزل داشته باشيد، در مورد نحوه استفاده از آن، آموزش ببينيد و حتي الامکان آن را در آشپزخانه قرار دهيد.
الف. اگر در داخل ساختمان هستيد:
1. آرامش خود را حفظ کنيد و ديگران را نيز به آرامش فراخوانيد.
2. براي مقابله با خطرهاي ناشي از پس لرزه احتمالي، آماده باشيد.
3. براي پيشگيري از وقوع آتش سوزي، جريان برق را قطع کنيد و شير گاز را ببنديد. اگر شير گاز شکسته است و بستن آن امکان پذير نيست، به سرعت محل را ترک کنيد.
4. اگر آب هنوز در لوله ها جريان دارد، چندين ظرف آب ذخيره کنيد و شير را ببنديد. در صورتي که جريان آب قطع شده است، براي تهيه آب ضروري، از قالبهاي يخ درون يخچال و منبع آب استفاده کنيد.
5. در محلهايي که بوي گاز استشمام مي شود از روشن کردن کبريت، فندک، سيگار و چراغ، خودداري کنيد.
6. اگر آتش سوزي در داخل ساختمان رخ داده است، فوراً براي جلوگيري از سرايت آن به ساير مناطق، آتش را مهار کنيد. اگر آتش سوزي تا حد زيادي گسترش يافته است، محل را ترک کنيد.
7. براي نجات مجروحان و زير آوارماندگان، به خصوص افراد آسيب پذير نظير کودکان، سالمندان، معلولان و بيماراني که در همسايگي شما هستيد، بشتابيد.
8. افرادي را که به شدت مصدوم شده اند، حرکت ندهيد، مگر آنکه خطر خفگي، آنها را تهديد کند.
9. راديوي خود را روشن بگذاريد تا از آخرين اخبار و دستورالعملها مطلع شويد.
10. از تلفن، جز در مواقع ضروري استفاده نکنيد. اشغال نبودن تلفن به کساني که از حادثه نجات يافته اند امکان مي دهد که با شما تماس بگيرند و شما را راهنمايي کنند.
11. از مصرف مواد خوراکي آلوده و يا موادي که در معرض شيشه هاي شکسته قرار گرفته اند خودداري کنيد.
12. منزل را بازديد کنيد تا از خرابيهاي مخفي، مطلع شويد.
13. اگر بوي گاز به مشامتان مي رسد، کليد برق را نزنيد و از وسايل برقي به هيچ وجه استفاده نکنيد. به سرعت شير اصلي گاز را ببنديد و در صورت امکان، درها و پنجره ها را باز کنيد.
14. تا حد امکان براي پيدا کردن مکانهاي نشت گاز و نقاطي که در معرض خطر آتش سوزي هستند از چراغ قوه استفاده کنيد.
15. در ساعتهاي اوليه بعد از سانحه، از غذاهاي کنسروي استفاده کنيد و از روشن کردن وسايل پخت و پز غذا خودداي کنيد. در صورت ضرورت به کارگيري اين وسايل، سعي کنيد از گاز سفري و يا منقل ذغالي در خارج از خانه استفاده کنيد.
16. درب کمدها و قفسه ها را، در مواقع ضروري، با احتياط باز کنيد و مراقب سقوط اشياء باشيد.
17. از شايعه پراکني پرهيز کنيد.
ب. اگر در خارج از ساختمان هستيد:
1. از تجمع در خيابانها بپرهيزيد و مسيرها را، براي عبور و مرور وسايل نقليه امدادي، باز بگذاريد.
2. به تماشاي مناطق اطراف نرويد و از نزديک شدن به ساختمانهاي تخريب شده خودداري کنيد.
3. به سيمها و کابلهاي برق، دست نزنيد.
4. با امدادگران و نيروهاي انتظامي در امر کمک رساني همکاري کنيد ولي مانع و مزاحم فعاليت آنها نشويد.
5. بعد از وقوع زمين لرزه، افراد زيادي مي توانند به شما کمک کنند. با والدين و مربيان خود صحبت کنيد يا از آنها بخواهيد در مورد چيزهايي که شما را ناراحت مي کند، با مددکاران هلال احمر، صحبت کنند.
6. بعد از زمين لرزه، از ناحيه تخريب شده دور شويد تا آن ناحيه پاکسازي شود.
7. تجهيزات کمکي را براي احتمال وقوع زمين لرزه هاي بعدي نگهداري کنيد.
8. سعي کنيد، تا سه روز پس از حادثه، از خودروي شخصي استفاده نکنيد.
