یکی از مسائل و مشکلات جدی که هر ساله باعث بروز هزاران تصادف جاده‌ای می‌شود، خستگی راننده است. اگر چه محاسبه تعداد دقیق خواب آلودگی‌های منجر به تصادفات امکان‌پذیر نیست، اما تحقیقات نشان می‌دهد که خستگی راننده یکی از عوامل مؤثر در بیش از ۲۰ درصد تصادفات جاده‌ای و بیش از یک چهارم تصادفات کشنده و جدی است.
- چون به دلیل عدم توانایی راننده خواب‌آلوده برای ترمز گرفتن یا رفتن به کنار جاده برای جلوگیری از ضربه یا کاهش اثر آن، شاهد ضربات ناشی از سرعت زیاد هستیم. این مسئله احتمال مرگ و میر یا جراحات جدی را تا ۵۰ درصد افزایش می‌دهد.
- خواب‌آلودگی زمان واکنش را کاهش می‌دهد (یکی از اجزای اصلی و اساسی رانندگی ایمن). این امر همچنین هوشیاری، آگاهی و تمرکز را می‌کاهد؛ به گونه‌ای که توانایی انجام کارهای دقیق (مثل رانندگی) کاهش می‌یابد و چون سرعت پردازش اطلاعات به واسطه خواب آلودگی کاهش می‌یابد؛ کیفیت تصمیم‌گیری نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
روشن است که رانندگان وقتی احساس خواب‌آلودگی می‌کنند هنوز هشیارند. بنابراین برای ادامه رانندگی یا توقف برای استراحت، می‌توانند تصمیم‌گیری نمایند. اما افرادی که بر ادامه رانندگی پافشاری می‌کنند، بدان معنا‌ست که خطر خواب‌رفتن حین رانندگی را نادیده می‌گیرند. (همانند کاری که رانندگان مست انجام می‌دهند).
به احتمال زیاد رانندگان خسته در موارد زیر دچار تصادف می‌شوند:
- در سفرهای طولانی در جاده‌های یکنواخت و خسته‌کننده مثل بزرگراه‌ها
- بین ساعات ۲ تا ۶ بامداد
- بین ساعات ۲ تا ۴ بعدازظهر (بخصوص پس از غذا خوردن و یا نوشیدن مشروبات الکلی)
- پس از خواب کم‌تر از حد معمول
- پس از نوشیدن الکل
- در صورت استفاده از داروهایی که باعث گیجی و خواب‌آلودگی می‌شود.
- پس از ساعات کار طولانی، بخصوص پس از شیفت شب
رانندگانی که بیش از همه در معرض خطر هستند:
- مردان جوان
- رانندگان کامیون
- رانندگان شرکت‌‌ها
- کارگران شیفتی
این افراد بیش از همه در معرض خطرات ناشی از خواب‌آلودگی به هنگام رانندگی هستند:
مردان جوان عموماً بیش از همه درگیر تصادفات جاده‌ای مرتبط با خواب‌آلودگی هستند، شاید به این دلیل که آنها بیشتر در موقعیت‌هایی قرار می‌گیرند که احتمال خستگی زیادتری وجود دارد (مثل رانندگی در جاده‌های خطرناک و پر پیچ و خم).
کارگران شیفتی و رانندگانی که فعالیت تجاری انجام می‌دهند نیز ممکن است به دلیل عوامل مرتبط با کار، بیشتر در معرض خطر تصادفات مربوط به خواب باشند.
بسیاری از رانندگان حرفه‌ای، سطح بالایی از خواب آلودگی را گزارش کرده اند. آنان درگیر تصادفات بسیار متعددی می‌شوند که مرتبط با خستگی است. اگر چه دو سوم از رانندگانی که هنگام رانندگی به خواب می‌روند؛ رانندگان ماشین‌های سواری معمولی هستند (نه وسایل نقلیه بزرگ).
حدود ۸۵ درصد از رانندگانی که باعث تصادفات مرتبط با خواب می‌شوند، مرد هستند و حدود یک سوم آنها حداکثر ۳۰سال سن دارند.
اختلالات خواب
کسی که از مشکلات ناشی از اختلال خواب رنج برده، همین امر مانع خواب کافی او می‌شود و احتمالا در ساعات بیداری بیش از حد خسته شده و در نتیجه هنگام رانندگی بیشتر در معرض خطر ناشی از خواب‌آلودگی قرار خواهد گرفت.
چگونه از خواب رفتن هنگام رانندگی جلوگیری کنیم؟
رانندگی در زمان خستگی تا حد زیادی خطر تصادف را افزایش می‌دهد. برای کاهش این خطر:
- مطمئن شوید که برای رانندگی آمادگی دارید.
- در صورت خستگی سفر را آغاز نکنید. پیش از شروع یک سفر طولانی، خواب شبانه خوب و کافی داشته باشید.
- بین نیمه شب و ۶ صبح ، زمانی که هوشیاری طبیعی در حداقل میزان خود قرار دارد، از مسافرت طولانی بپرهیزید.
- سفر خود را به گونه‌ای تنظیم کنید که در بین راه استراحت کافی داشته باشید. حدقل یک استراحت ۱۵ دقیقه‌ای بعد از هر دو ساعت رانندگی توصیه می‌شود.
- اگر احساس خواب به شما دست داد در مکان امنی مانند پارگینگ‌های جاده‌ای ماشین را متوقف کنید (از توقف در شانه بزرگراه خودداری کنید).
- مؤثرترین راه مقابله با خواب‌آلودگی یک چرت کوتاه (حداقل ۱۵ دقیقه) و نوشیدن دو فنجان قهوه است.
بیشتر کارهایی که رانندگان برای هوشیار نگاه داشتن خود انجام می‌دهند بی تأثیر است، و تنها باید آنها را به عنوان اقداماتی در نظر گرفت که به راننده زمان می‌دهد تا جایی برای توقف ایمن پیدا کند. چرت حداقل ۱۵ دقیقه‌ای و نوشیدن حداقل ( ۱۵۰ میلی گرم) و دو فنجان نوشیدنی کافئین‌دار (چای یا قهوه) تنها اقداماتی هستند که خواب‌آلودگی را کاهش می‌دهند.
اگر راننده در مدت زمان کوتاهی رانندگی را متوقف ننماید، خواب‌آلودگی دوباره باز می‌گردد.
امن‌ترین گزینه برای رانندگان، پرهیز از نوشیدن الکل در حال خواب‌آلودگی، یا پرهیز از رانندگی هنگامی که بیمار بوده و داروهایی مصرف می‌کنند که باعث گیجی و خواب‌آلودگی می‌شود. برنامه‌ریزی برای سفر به خصوص سفرهای طولانی در بزرگراه‌ها یا دیگر جاده‌های یکنواخت، برای راننده حیاتی و لازم است.
رانندگان باید:
- سعی کنند قبل از شروع سفر کاملا استراحت نموده و احساس سلامتی داشته باشند (از دارویی استفاده نکنند که در هنگام مصرف آن، رانندگی و کار با دستگاه ممنوع باشد)
- برنامه سفر خود را به گونه‌ای تنظیم کنند که دوره‌های استراحت منظم داشته باشند (دست کم ۱۵ دقیقه در هر دو ساعت)
- در صورت لزوم برای توقف شبانه برنامه‌ریزی کنند. (با توجه به سرعت مجاز وسیله نقلیه، زمان مسافرت خود را برآورد نموده و توقفگاه و نقاط خواب و استراحت مسیر را قبل از سفر در نظر داشته باشند).
- از رانندگی طولانی پس از یک روز کامل کاری پرهیز کنند.
- در زمان‌هایی که معمولاً وقت خواب آنهاست، از رانندگی خودداری کنند.
- در ساعات بین ۲ تا ۶ صبح از رانندگی خودداری کنند.
- بین ساعات ۲ تا ۴ صبح، در رانندگی بی‌نهایت دقت کنند
- در صورت احساس خواب آلودگی حین رانندگی، چرت کوتاهی بزنند و در مکان امنی توقف نموده، نوشیدنی کافئین‌دار بنوشند.
دارو و الکل
حتی نوشیدن مقدار کمی الکل، خواب‌آلودگی راننده را تشدید می‌نماید به گونه‌ای که راننده خسته اگر مقداری الکل نوشیده باشد، تعادل ذهنی خود را نیز از دست داده و احتمال دارد تصادف کند.
بسیاری از داروهای مورد استفاده بدون نسخه از جمله داروی، ضد سرفه، سرماخوردگی، آنفولانزا و زکام باعث گیجی ناخواسته می‌شوند که ممکن است رانندگی را با مشکل روبرو کند. هشدارهای مربوط به گیجی همیشه چندان واضح و مشخص نمی‌باشند. به عنوان مثال اگر روی برچسب دارویی نوشته شده باشد “ممکن است باعث گیجی شود”، تصور کنید که حتماً اینگونه خواهد شد.
کارفرمایان
رانندگی خطرناک‌ترین فعالیت کاری است که بیشتر مردم آن را انجام می‌دهند.
می‌توان مانع بسیاری از اتفاقات ناخوشایند شد. رهنمودهای مربوط به ” رانندگی حین کار” تصریح می‌نماید که قانون ایمنی و سلامت برای فعالیتهای کاری انجام گرفته در جاده‌ها، همچون تمام فعالیتهای شغلی، به کار گرفته شود. باید در سیستم ایمنی و سلامت، احتمال خطر را به طور موثر مدیریت نمود.
بنابراین کارفرمایان باید احتمال خطر مرتبط با مشاغل جاده‌ایی را ارزیابی نموده و برای مدیریت این خطرات تمامی اقدامات “کاربردی معقولانه” را بکار گیرند.
یکی از مهم‌ترین وظایف کارفرمایان کسب اطمینان از خواب‌آلود نبودن راننده است.
شرکت‌های مسافرتی تفریحی
یکی از اوقاتی که رانندگان ممکن است صبح زود رانندگی کنند، زمانی است که از یک سفر پروازی، یا دریایی باز می‌گردند. رانندگانی که در حال بازگشت از پروازهای بازرگانی هستند یا از کشتی یا قایق باز می‌گردند، اغلب در حالتی به منزل می‌روند که در ۲۴ ساعت گذشته خواب بسیار کمی داشته‌اند. بنابراین شرکت‌های مسافرتی خطوط هوایی و کشتیرانی باید به مشتریان خود در این زمینه توصیه‌ها و اطلاعات کافی ارائه نمایند، مخصوصاً مواردی که خواب آلودگی را تشدید می‌نماید.
[alert type=”info”]منبع : خانواده آماده در مخاطرات[/alert]
هیچ دیدگاهی نوشته نشده است.